सरकार र पत्रकार मिलेर लोकतन्त्र बलियो हुन्छ : ब्रजेश पाठक

आगरा, 17 मई।  उत्तर प्रदेशका उपमुख्यमन्त्री ब्रजेश पाठकले पत्रकारिता लोकतन्त्रको चौथो स्तम्भ भएको बताएका छन् ।

“सत्ता र पत्रकारिताबीचको खाडल हटाएर लोकतन्त्र बलियो बनाउनुपर्छ, तब मात्र देश र राज्यको उन्नति सम्भव छ,”  उनको भनाई थियो ।

प्रेस क्लब अफ आगरा र उत्तर प्रदेश पत्रकार संघको आयोजना र सार्क जर्नलिस्ट्स फोरमको सहयोगमाा ​आयोजित इन्डो–नेपाल–बंगलादेश मिडिया कन्क्लेभ–२०२३ मा उपमुख्यमन्त्रीले भिडियो सन्देशमार्फत यस्तो धारणा व्यक्त गरेका हुन ।

होटल क्लार्क शिराजमा भएको सम्मेलनमा भारत, नेपाल र बंगलादेशका ४०० भन्दा बढी पत्रकारको सहभागिता रहेको थियो ।

कन्क्लेभको विषय “समसामयिक परिदृष्यमा मिडियाका चुनौती र समाधान” रहेको थियो । कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि केन्द्रीय कानून तथा न्याय राज्यमन्त्री प्रा एसपी सिंह बघेलले प्रतिस्पर्धा र टीआरपीका कारण कतिपय समाचार आधा अपूर्ण वा तथ्यविहीन प्रसारण र प्रकाशन हुने गरेकाले त्यसले गलत असर पर्ने बताए ।

समाजमा जसरी गलत पत्रकारिताका लागि पहेँलो पत्रकारिता शब्द प्रयोग गरिन्थ्यो, त्यसरी नै प्रशासनिक कर्मचारीको भ्रष्टाचारलाई रातो फीता शब्द दिइएको उनले बताए ।  तर अब यी सबैबाट बच्ने र आफ्नो छवि सफा राख्ने समय भएको उनको भनाई थियो ।

तुलसीदासको दोहोरीलाई वर्तमान युगको परिप्रेक्ष्यमा परिमार्जन गर्दै उनले कवि, वैद र पत्रकारले भयभीत भएर प्रशंसा गरे देश बर्बाद हुने बताए ।  प्रजातन्त्रका चार खम्बा मध्ये एउटा पनि कमजोर भए लोकतन्त्र खतरामा पर्ने समेत उनले बताए ।

त्यसैले पत्रकारले पारदर्शिताका साथ आफ्नो कर्तव्य निर्वाह गर्नुपर्छ ।

कुनै पनि हालतमा लक्ष्मण रेखा पार नगर्न उनले आग्रह गरे ।

उनले भने, ‘नारदजीले जस्तै पत्रकारले सूचना मात्रै दिदैनन्, पीडितलाई न्याय पनि दिन्छन् भन्ने हामीलाई थाहा छ ।” उत्तर प्रदेश राज्यका शिक्षा मन्त्री योगेन्द्र उपाध्यायले सरकार र पत्रकारले समाजको लागि सोच्दा मात्रै समस्याको समाधान हुने बताए ।  “पत्रकारले मात्रै जनतालाई सचेत गराउँछन् ।

संकटकालमा पत्रकारिताको चेतनाको प्रभाव हामीले देख्यौं ।अभिव्यक्ति स्वतन्त्रतामाथि प्रतिबन्ध लगाउँदा पत्रपत्रिकाले पनि आवाज उठाए र विरोध गरे ।  फलस्वरूप तत्कालीन सरकार ढल्कनुपरेको थियो ।

पत्रकारले राम्रो मनले काम गरे मात्र समाज, राज्य र देशमा परिवर्तन ल्याउन सक्छ,” उनको भनाई थियो । कार्यक्रमका प्रमुख वक्ता वरिष्ठ पत्रकार विनोद अग्निहोत्रीले आगरामा भएको भारत–पाक शिखर सम्मेलनको स्मरण गर्दै उनले ती वार्ता सफल भएको भए अहिलेसम्म भारत र पाकिस्तानको नक्सा परिवर्तन भइसकेको हुने बताए ।

पत्रकारिताका चुनौतिहरुको बारेमा चर्चा गर्दै उनले धेरै सतर्कता आवश्यक रहेको बताए ।  “सावधान रहनुहोस्, तथ्यहरू जाँच गर्नुहोस् र पारदर्शी हुनुहोस्, त्यसपछि आफ्नो समाचार फर्वार्ड गर्नुहोस् ।  हिन्दी पत्रकारिता सम्पदा हो, यसलाई सम्हाल्नैपर्छ,” उनको भनाई थियो ।

आज पत्रकारहरु एकजुट हुनुपर्ने पनि उनले बताए ।  उपजाका प्रदेश अध्यक्ष शिव मनोहर पाण्डेले ग्रामीण क्षेत्रका पत्रकारलाई कसैले ध्यान नदिएको बताए ।  “न त प्रतिष्ठानबाट उचित पारिश्रमिक पाउँछन् न समाजबाट उचित सम्मान पाउँछन्, आफ्नो विचित्र परिस्थितिलाई पनि सबैले बुझ्नुपर्छ ।

मिडियामाथि अंकुश लगाइँदैछ, पत्रकारले अरुको पीडा लेख्न सक्छ, आफ्नो होइन ।  यसका लागि पत्रकार सङ्गठनहरू बलियो भएर आफ्ना समस्याहरू आपसमा समाधान गर्नु उपयुक्त हुन्छ,” पाण्डेको भनाई थियो ।

सार्क पत्रकार मञ्चका अध्यक्ष राजु लामाले भारत लोकतन्त्रको जननी मुलुक भएको बताए ।  “नेपाल र बंगलादेशमा भारतको सहयोगबाट मात्रै लोकतन्त्र आएको हो ।  विश्वका धेरै देशहरू पनि भारतीय पत्रकारिताबाट प्रभावित छन् ।

प्रेरणा लिनुहोस्, हामीले यसबाट सिक्नुपर्छ, दक्षिण एसियाका पत्रकारले सोच्नुपर्छ,” लामाले बताए ।  अफगानिस्तानका पत्रकारहरूले धेरै समस्याको सामना गर्न परेको पनि उनको भनाई थियो । दक्षिण एशिया साथै भारतमा पनि पत्रकारहरूले लोकतन्त्रको रक्षाका लागि सधैं अग्रपंक्तिमा लडेको उनले बताए । सार्क जर्नलिस्ट्स फोरमका महासचिव बंगलादेशका मोहम्मद अब्दुर रहमानले कार्यक्रम गौरवशाली भएको बताए ।

“भारतको लोकतन्त्र पनि समृद्ध र प्रेरणादायी छ, म यसलाई सलाम गर्दछु,” उनको भनाई थियो । वरिष्ठ पत्रकार अरुण त्रिपाठीले पत्रकार र पत्रकारिताको संकटबारे विशेष प्रतिबिम्ब प्रस्तुत गरेका थिए । उनले हरेक किसिमको समाचारबाट पत्रकारहरुलाई चुनौती भएपनि सुरक्षा उपलब्ध नहुने भएकाले नैतिकता पत्रकारको कवच भएको बताए ।

“प्रख्यात पत्रकार पराडकर जीले अमर शहीद राजगुरुलाई पिस्तौलले गोली चलाउन सिकाएका थिए तर पराडकर जीले कहिल्यै पिस्तौल प्रयोग गरेनन्,”उनको भनाई थियो ।

महात्मा गान्धी, पंडित नेहरु, अटलजी, आडवाणी आदि पनि पत्रकार रहेको उनले बताए ।  सबैको बारेमा लेख्ने पत्रकारले आफ्नो बारेमा कहिल्यै लेखेनन, पत्रकारिता आउँछ र जान्छ तर समाज यहीँ रहने उनको भनाइ थियो ।

त्यसैले समाजलाई समृद्ध र सभ्य बनाउनुपर्छ, तब मात्र हाम्रो पत्रकारिता सार्थक हुने उनको भनाई थियो ।  मञ्चमा क्लबका उपाध्यक्ष विनीत दुबे, उपसचिव शोभित चतुर्वेदी पनि थिए । कार्यक्रमको सुरुमा प्रेस क्लब अफ आगराका सचिव सञ्जय तिवारीले स्वागत मन्तव्य राखेका थिए । उनले पत्रकारिताका अगाडि थुप्रै चुनौतिहरु रहेकाले सबैले सामना गर्नुपर्ने बताए ।

कार्यक्रमको सञ्चालन गर्दा कोषाध्यक्ष विवेक जैनले आगराको पत्रकारिता र यसको इतिहासको बारेमा प्रकाश पारे।