नयाँ ट्याक्सीको दर्ता खुलेन, मिटरमा यात्रु नबोक्नेलाई कारबाही भएन

काठमाडाैँ । ट्याक्सी व्यवसायी र ट्याक्सी चालकहरुको एक वर्ष अघिको साधारण सभामा ट्याक्सी व्यवसायीको सभामा काठमाडौँ महानगरका मेयर विधासुन्दर शाक्यलाई प्रमुख अतिथि बनाए । त्यस्तै ट्राफिक प्रमुखलाई अतिथिको रुपमा बोलाए । ट्याक्सी व्यवसायीहरुले दुवै अतिथिहरुको भब्य स्वागत गरे ।

मञ्चमा राखेर फूलमाला लगाए । अनि ट्याक्सी चालक र ट्याक्सी व्यवसायीले यी अतिथिको सामु आफ्ना तीनवटा माग दर्शाए । पहिलो मागः नयाँ ट्याक्सीको दर्ता खोल्नुहुँदैन । दोस्रो मागः ट्याक्सीले हमज गरेपनि ट्रफिकले समात्न पाउँदैन् । तेस्रो मागः हामीलाई ट्याक्सी राख्नलाई पार्किङ्ग चाहियो ।

यी तिनवटा माग सरकारलाई झुक्याउने खालका थिए । यी मागले सरकार घुमाइदियो । सरकारले यातायात समिति खारेज गरेर कम्पनीमा लगिसकेको थियो । तर सरकारले खारेज गरेको समितिको अतिथि बनेर महानगरको मेयर कार्यक्रम उद्घाटनमा पुगे ।

सिण्डिकेटधारीको कार्यक्रममा जानु नै गल्ती भएको स्पष्ट देखियो । जसले जनता ठगेको छ उसको कार्यक्रममा जानु लाजको पसारो जस्तो देखिएको थियो । त्यस कार्यक्रमपछि ट्रफिक महाशाखाले मिटरमा यात्रु नबोक्ने ट्याक्सीलाई कारबाही गर्न छोड्यो ।

यात्रुले भनेको ठाउँमा नजाने ट्याक्सीलाई समेत ट्रफिक महाशाखाले अनुगमन गरेर कारबाही गरेन । अनुगमन नगर्दा राज्यलाई राजस्व आएन् । यता जनताले सरकारले तोकेको भाडा रेटमा ट्याक्सी चढ्न पाएनन् । ट्रफिक प्रमुखलाई ट्याक्सी व्यवसायीको साधारण सभामा गएर गलाभरी माला लगाइसकेपछि राज्यले दिएको जिम्मेवारी बिर्सिए ।

जनता र राज्यलाई ठग्ने ट्याक्सी व्यवसायीलाई कारबाही नगर्ने भन्दै ट्रफिक महाशाखा पछि हट्यो । ट्याक्सी व्यवसायीहरु आफ्नो फाइदाको लागि कहिले महानगरपालिकाको मेयर भेट्न जाने गर्न थाले । भेट्यो कि ज्ञापनपत्र बुझाउने काम गर्न थाले ।

कहिले बागमती प्रदेशको मृख्यमन्त्री भेटन जाने अनि ज्ञापनपत्र बुझाउँथे । कहिले यातायात व्यवस्था विभागको डिजी र यातायात मन्त्रालयको सचिवलाई ज्ञापनपत्र बृझाउँथे । ट्याक्सी ब्यवसायीको पोलेसी ज्ञापनपत्र बुझ्ने मान्छेसंग संगैबसेर फोटो खिच्ने । अनि फेसबुकमा हाल्ने काम गर्छन् । ट्याक्सी व्यवसायीका नेताहरु ट्याक्सी व्यवसायी वा ट्याक्सी चालकको बिचमा आएर सरकारले नयाँ ट्याक्सीको दर्ता खोल्दैन भनेर आश्वासन दिन्थे । सरकारलाई हामी नयाँ ट्याक्सीको दर्ता खोल्नै दिँदैनौँ ।

हामीले जति यात्रु ठगेपनि ट्रफिकले केही गर्नेवाला छैन भन्थे । यता ट्याक्सी चालकसंग महिनाको पाँच सयदेखि पन्ध्र सय लेबी उठाउँछन् । ट्याक्सीसंग उठाएको लेबी ट्याक्सी संघका नेताहरु मिलेर बाँडेर खान्छन् । सरकारले नयाँ ट्याक्सीको दर्ता खोल्यो भने अहिले भएको ट्याक्सीको खरिदबिक्रीको मूल्य घट्छ ।

साथै दैनिक कमाइ पनि ओरालो लाग्छ । यदि ट्रफिक महाशाखाले मिटरमा नहिँड्ने ट्याक्सीलाई अनुगमनको दायरामा ल्यायो भने कमाइ घट्ने डरले ट्याक्सी व्यवसायीले लेबी तिरेको बताउछन् । नयाँ ट्याक्सीको दर्ता रोक्न र ट्रफिक महाशाखाको अनुगमनबाट बच्न ट्याक्सी व्यवसायीले संघलाई पैसा तिरेको हृन् ।

उपत्यकामा नौ हजार ट्याक्सी छ भनेर एकजना ट्याक्सी चालकले बताए । नौ हजार ट्याक्सीबाट उठेको लेबी विभिन्न कार्यालयमा भागबण्डा लाउने गरेको उनको भनाइ छ । उनका अनुसार नौ हजार ट्याक्सीबाट उठेको लेबी प्रदेश सरकार, महानगरपालिका, ट्रफिक महाशाखालाई भागबण्डा गर्ने गरिएको छ । लेबी नतिरे नयाँ ट्याक्सीको दर्ता खुल्छ त्यसलाई रोक्न हामीले संघलाई पैसा बुझाएको उनी बताउँछन् ।

उठाएको लेबी दुइवटै महासंघलाई समेत दिनुपर्ने उनको भनाइ रहेको थियो । उनले भनेअनुसार पैसाको आडमा नयाँ ट्याक्सीको दर्ता नखुलेको हो । साथै मिटरमा यात्रु नबोक्ने ट्याक्सीलाई कारबाही नगरिएको हो ।

महानगरपालिकाले ट्याक्सीको भाडा बढाउँछु भनेर ट्याक्सी व्यवसायीलाई वचन दिएका छन् । शाक्यले नयाँ ट्याक्सीको दर्ता खोल्न दिन्न भनेर ट्याक्सी व्यवसायीलाई आश्वासन दिएका छन् । नयाँ ट्याक्सीको दर्ता खोल्ने हकअधिकार कोसंग छ ?

के महानगरसंग नयाँ ट्याक्सी खोल्ने इजाजत छ ? यातायात व्यवस्था विभाग र यातायात मन्त्रालयको होइन र ? यातायात व्यवस्था विभाग र यातायात मन्त्रालय अटोशोरुमसंग पैसा खान नपाएको कारण प्रदेश सरकारलाई औँला देखाएर आफू पन्छिरहेको छन् ।

बागमती नम्बर प्रदेशको मुख्यमन्त्री हामीले नयाँ ट्याक्सीको दर्ता खोल्ने हाेइन् । संघीय सरकारले खोल्ने हो भनेर बागमती प्रदेश सरकार पन्छिरहेको छ । ट्याक्सी व्यवसायीहरुको भनाइ महानगरपालिकाले नयाँ ट्याक्सीको दर्ता कुनैपनि हालतमा खोल्न दिँदैन् ।

महानगरपालिकाको मेयर शाक्यले ट्याक्सी यवसायीसंग व्यक्तिगत स्वार्थ पुरा गरेको प्रष्टै बुझिन्छ । सरकारले नयाँ ट्याक्सीको दर्ता नखोल्दा जनताले पैसा तिरेर समेत राम्रो ट्याक्सी चढ्न पाएका छैन् । जनता र राज्य घाटामा छन् । कुनै जनताले ट्याक्सी किनेर व्यवसायी गर्छु भन्दा पनि पाएका छैनन् ।

मिटर ट्याक्सी व्यवसायी संघका अध्यक्ष हरिकृष्ण बस्नेतले सरकारलाई नयाँ ट्याक्सीको दर्ता खोल्न दिँदैनौँ भनेका छन् । उनले नयाँ ट्याक्सीको दर्ता खोले भएका सबै ट्याक्सी बाटोमा लगेर तेस्याउने धम्की दिएका छन् । साथै उनले चाबी बुझाउनेसमेत बताएका छन् ।

संघकै एकजना कार्यसमितिको सदस्यले हरिकृष्णको अटोशोरुमसंग कमिशनको कुरा नमिलेर नयाँ ट्याक्सीको दर्ता नखोलेको बताए । तर उनीचाहि नयाँ ट्याक्सीको दर्ता खोल्नुपर्छ भन्ने पक्षमा रहेछन् । उनकै संघभित्र पनि नयाँ ट्याक्सीको दर्ता खोल्न राजी भएका व्यक्तिहरु रहेछन् ।

सार्वजनिक यातायात केन्द्रीय महासंघका महासचिव भरत नेपालले अध्यक्षले डोलनाथ खनालले नयाँ ट्याक्सीको दर्ता खोल्नुहुन्न भनेर विरोध गरेको बताए । उनले म त नयाँ ट्याक्सी खोल्ने पक्षमा छु भने । हाम्रो अध्यक्ष र विभागको यसमा केही मिलोमतो छ ।

ट्याक्सी संघसंस्थाले नयाँ ट्याक्सीको दर्ता नखोल्न जालो बुनेका छन् । जसमा सरकार समेत फसेको देखिन्छ । नयाँ ट्याक्सीको दर्ता रोक्न तलदेखि माथिसम्म सेटिङ छ । यातायात व्यवस्था विभागले व्यवसायीतिर औँला ताक्छ । व्यवसायी यसमा सरकार कै खेल छ भनेर आरोप लगाउँछन् । वर्षौदेखि लगाइराखेको सिण्डिकेट कायमै राख्न यातायात व्यवसायीले यत्रो नाटक रचेको प्रष्ट देखिउकाे छ । तर सरकारले अहिलेसम्म पनि बुझ्न सकेको छैन ।

यातायात व्यवसायीले अहिले पनि खुल्ला प्रतिस्पर्धा गर्न दिएका छैनन् । सस्तोमा नयाँ गाडी किनेर ट्याक्सीमा दर्ता गर्छु । सृलभ मूल्यमा यात्रुलाई सेवा दिन्छु आफ्नै देशमा रोजगारी गर्छु भन्नेले पनि पाएका छैनन् । बाटो सबैको साझा हो । जनताको पनि आफ्नो अधिकार छ नि ।

पैसा तिरेपछि सबैल राम्रो सेवासुविधा पाउनैपर्छ । पैसा तिरेका छौँ छानीछानी राेज्न पाउँछौँ । तर सरकार केलाई नयाँ ट्याक्सीको दर्ता खोल्न डराइरहेको छ । राज्यले लिनपर्ने राजस्व लिनबाट राज्य नै किन पछि हटेको छ । यातायात व्यवस्था विभागको महानिर्देशक यहि भएको ट्याक्सी त बढी छ नयाँ ट्याक्सीको दर्ता केलाई खोल्ने भन्छन् ।

यातायात व्यवसायीले यातायात व्यवस्था विभागको महानिर्देशकलाई समेत केही चटाएको छन् । महानिर्देशकले व्यक्तिगत फाइदा लिदा राज्य र जनतालाई घाटा भएको छ । यातायात व्यवसायीले यात्रु बोकेको ट्याक्सीबाट यात्रु ओरालेर आन्दोलनमा जान्छन् । यो हिजोको घटना हो । बिच बाटोमा यात्रु ओरालेर आन्दोलनमा गएको पनि प्रष्ट देखियो ।

यातायात व्यवसायीको यस्तो दादगिरी कहिले अन्त्य हुन्छ ? जनताले सेवासुविधा कहिले पाउलान् ? सरकारले बनाएको ऐनकानून नमान्ने, देशको संविधान नमान्ने यातायात व्यवसायीलाई कि कारबाही गरिएन् । यिनीहरुले नयाँ व्यवसायी पनि भित्रिन दिएको छैनन् ।

यिनीहरु धेरै छाडा भएर हान्ने गोरुको रुप लिइसकेका छन् । अझै तह लगाउन नसक्ने हो भने यसको परिणाम सरकारले नै भोग्नुपर्छ । चाडबाडको बेलामा किनमेल गर्न जानेहरु धेरै हुन्छन् । तर ट्याक्सीले मिटरमा यात्रु बोकेको छैन् । यात्रुले भनेको ठाउँमा ट्याक्सी जाँदैन् ।

सरकारले तोकेको भाडा प्रतिकिलोमिटर ३९ रुपियाँ छ । ट्याक्सी चढ्नेबित्तिकै १४ रुपियाँ छ । यात्रुले सेवासुविधा नलिईकन फोकट १४ रुपियाँ तिर्नुपरेको छ । ट्याक्सीमा वर्षौदेखि सिण्डिकेट छ । एयरपोर्टको हरियो प्लेट ट्याक्सीमा समेत सिण्डिकेट छ ।