नेपालको रारा निकुञ्ज: हिमालयको चोटी र तालको आकर्षण

मुगु ।नेपालको सबैभन्दा सानो र आकर्षक राष्ट्रिय निकुञ्ज, रारा राष्ट्रिय निकुञ्ज, १०६ वर्ग किलोमिटर क्षेत्रफलमा फैलिएको छ। यो निकुञ्ज १९७६ मा स्थापना गरिएको हो र यहाँको अधिकांश क्षेत्र ३,००० मिटरको उचाइमा कनेफर वृक्षहरूले ढाकिएको छ। यसले हिमालयका सब-आल्पाइन र आल्पाइन पारिस्थितिकी तंत्रहरूको संरक्षण गर्ने उद्देश्य राख्दछ। रारा ताल, जसलाई महेन्द्र ताल पनि भनिन्छ, नेपालकै सबैभन्दा ठूलो ताल हो र यसको आकार यसरी विशाल छ कि अर्को छेउ देख्न गाह्रो हुन्छ। रारा तालको लम्बाइ ५ किलोमिटर र चौडाइ ३ किलोमिटर रहेको छ, जसको गहिराई १६७ मीटर छ। यसको वरिपरि घना वन र हिमाच्छादित चोटिहरूले यसलाई विशेष आकर्षण बनाउँछ। रारा तालको अवलोकन गर्नको लागि चुईचेमारा दाँडा (४,०८७ मिटर) एक उत्कृष्ट स्थल हो। यहाँबाट ताल र वरिपरिका हिमालहरूको अनुपम दृश्य अवलोकन गर्न सकिन्छ।

रारा राष्ट्रिय निकुञ्ज कर्णाली नदीको जलसम्भार क्षेत्रमा पर्दछ र यहाँको जैविक विविधता अत्यन्तै समृद्ध छ। यो निकुञ्ज रारा तालका आसपासका क्षेत्रलाई संरक्षण गर्दै प्राकृतिक संसाधनहरूको सुरक्षा गर्दैछ। यहाँका प्रमुख जनावरहरूमा रातो पाण्डा, कालो भालु, येलो-थ्रोटेड मार्टिन, गोराल, सेरो र मस्क हरिण समावेश छन्। यहाँ चित्ताह र भालुको पनि देखिने सूचना प्राप्त भएका छन्। रारा तालमा जलपक्षीहरू जस्तै टील, पोचार्ड र मल्लार्ड प्राय: देखिन्छन्। यस क्षेत्रका स्थायी पक्षीहरूमा इम्पेयन, कालिज र रगतको पहेँला पन्छी प्रमुख छन्।

रारा राष्ट्रिय निकुञ्जमा प्रवेश गर्नका लागि शुल्क निर्धारण गरिएको छ। नेपाली नागरिकहरूलाई निशुल्क प्रवेश गर्न अनुमति दिइएको छ, भने भारतीय र अन्य सार्क राष्ट्रका नागरिकहरूलाई १००/- रूपैयाँ र अन्य विदेशी नागरिकहरूलाई १,०००/- रूपैयाँ शुल्क लाग्छ। १० वर्षभन्दा कम उमेरका बच्चाहरूका लागि प्रवेश शुल्क आवश्यक छैन। रारा तालको भ्रमणका लागि क्याम्पिङ गियर र गाइड आवश्यक पर्दछ, जसले यात्रालाई थप लचिलो र सुरक्षित बनाउँछ। यहाँको मुख्य आवास व्यवस्थापन पार्क कार्यालयमा उपलब्ध छ।

रारा ताल जाने सबैभन्दा सहज तरिका भनेको नेपालगञ्जबाट जुम्ला वा कोल्टी उडान भरि, त्यसपछि दुईदेखि साढे दुई दिनको हाइक गर्दै पार्क कार्यालय हुतु पुग्नु हो। अर्को विकल्प भनेको नेपालगञ्जबाट बसमार्गद्वारा सुर्खेत पुगेर हप्ता दिनको हाइकबाट रारा पुग्न सकिन्छ।

रारा राष्ट्रिय निकुञ्जको भ्रमणका लागि सर्वोत्तम समय भनेको फेब्रुअरीदेखि अप्रिल र अक्टोबरदेखि नोभेम्बरसम्मको समय हो। गर्मीमा मौसम रमाइलो हुन्छ भने जाडोमा अत्यधिक हिमपात र चिसो तापमान हुन्छ।

रारा ताल र निकुञ्ज क्षेत्रको जैविक विविधता र प्राकृतिक सौन्दर्यको संरक्षण गर्नका लागि पार्कका नियमहरूको पालना गर्न महत्त्वपूर्ण छ। यहाँको वनस्पति र वन्यजन्तुहरूको संरक्षण गर्न काठको प्रयोग र अनधिकृत क्याम्पिङ कडाईका साथ प्रतिबन्धित गरिएको छ।