विद्युतीय वित्तीय कारोबारमा ठगी भए राष्ट्र बैंकको गुनासो सुनुवाइ पोर्टलमा उजुरी दर्ता गर्न अनुरोध:नेपाल राष्ट्र बैंक

काठमाण्डौ। नेपाल राष्ट्र बैंकले हालै एक वित्तीय साक्षरता सम्बन्धी पुस्तिका प्रकाशित गरेको छ, जसमा आवश्यकतासँग सम्बन्धित जानकारीदेखि गुनासो व्यवस्थापनसम्मका विभिन्न विषयहरू समावेश गरिएको छ। उक्त पुस्तिकामा मितव्ययी खर्च गर्ने र पारिवारिक बजेट तयार पारेर खर्च गर्नका लागि सुझाव दिइएको छ, जसले परिवारमा खुशहाली ल्याउने विश्वास व्यक्त गरिएको छ।

हालका दिनमा इलेक्ट्रोनिक माध्यममार्फत वित्तीय कारोबार गर्दा व्यक्तिगत र बैंकिङ जानकारी अनाधिकृत व्यक्तिको हातमा पुगेर चोरी, ठगी वा अन्य वित्तीय हानि हुने घटनाहरू बढेका छन्। यसले गर्दा इलेक्ट्रोनिक कारोबार गर्दा विशेष सावधानी अपनाउनु आवश्यक रहेको छ। विभिन्न प्रकारका इलेक्ट्रोनिक ठगीका घटनाहरू हालैका वर्षहरूमा देखिएका छन्, जसमा सामाजिक सञ्जालमार्फत नक्कली लिंक प्रयोग गरी व्यक्तिगत र वित्तीय जानकारी चोरी गर्ने प्रयास गरिएको पाइएको छ।

अन्य एक प्रकारको ठगीमा विदेशबाट सामान वा पार्सल आएको भन्दै मेसेज वा इमेल पठाएर रकम माग गरिएको छ। यसबाहेक, मोबाइल वा इन्टरनेट बैंकिङ, मोबाइल वालेटका युजर नेम, पासवर्ड र खाता नम्बर मागेर ठगी गर्ने घटनाहरू पनि बढेका छन्। डेबिट र क्रेडिट कार्डका गोप्य जानकारी जस्तै पिन नम्बर र कार्ड नम्बर चोरी गर्ने प्रयासहरू पनि बढ्दो प्रवृत्तिमा छन्।

नक्कली मोबाइल एपहरू मार्फत रकम चोरी गर्ने र बैंकका कर्मचारीको रूपमा टेलिफोनमा ओटीपी मागेर ठगी गर्ने घटनाहरू पनि रिपोर्ट भएका छन्। साथै, बैंक वा वित्तीय संस्थाका वेबसाइटको हुबहु नक्कली संस्करण बनाइ युजर आइडी र पासवर्ड चोरी गर्ने ठगीका घटनाहरू पनि देखिएका छन्।

यी सबै ठगीका घटनाहरूबाट बच्न विभिन्न सावधानीहरू अपनाउनु आवश्यक रहेको छ। सर्वप्रथम, अपरिचित व्यक्तिहरूसँग पासवर्ड, ओटीपी वा अन्य संवेदनशील जानकारी नबाँड्न सल्लाह दिइएको छ। मोबाइल र अन्य डिभाइसका पासवर्ड र पिन समय-समयमा परिवर्तन गर्नु जरुरी छ। रकम पठाउनु अघि, रकम मागेको व्यक्ति नै हो कि होइन भन्ने कुरा सुनिश्चित गर्नुपर्छ। अनावश्यक र अनधिकृत एपहरू डाउनलोड नगर्ने र इलेक्ट्रोनिक कारोबार गर्दा सम्बद्ध संस्थाको आधिकारिक वेबसाइट हो कि होइन भन्ने कुरा पुष्टि गर्नुपर्छ।

थप रूपमा, बैंक र वित्तीय सेवा प्रदायकहरूले गोप्य विवरण माग्दैनन् भन्ने कुरा ध्यानमा राख्नुपर्छ। साथै, चिट्ठा परेको, विदेशबाट सामान आएको, छिटो नाफा हुने लगानीको प्रस्ताव जस्ता ठगीका योजनाबाट सजग रहनुपर्छ।

यदि कसैले ठगिएको अनुभव गरेमा, तुरुन्त आफ्नो वित्तीय सेवा प्रदायकसँग सम्पर्क गरी नेपाल राष्ट्र बैंकको गुनासो सुनुवाइ पोर्टलमा उजुरी दर्ता गर्नुपर्छ। यसरी, इलेक्ट्रोनिक कारोबार गर्दा सम्पूर्ण सावधानी अपनाएर ठगीबाट बच्न र सुरक्षित कारोबार गर्न सकिन्छ।