
कलिङ साहित्य महोत्सवको प्रथम अन्तर्राष्ट्रिय संस्करण हिजोदेखि सुरु भएको छ । कला, संस्कृति र साहित्यको प्रवर्धन गर्ने उद्देश्यका साथ दुई दिने कलिङ साहित्य महोत्सवको ललितपुरस्थित हिमालय होटेलमा प्रमुख अतिथि नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानका उपकुलपति डा जगमान गुरुङद्वारा भव्य समारोहकाबीच उद्घाटन गर्नुभयो।
कार्यक्रमका विशेष अतिथिका रुपमा भारतका प्रख्यात संस्कृतिविद तथा लेखक अशोक वाजपेयी, वरिष्ठ पत्रकार तथा समालोचक कनकमणि दीक्षित, प्रसिद्ध कवि प्रा डा तुलसी दिवस, आख्यानकार माया ठकुरी, नेपालस्थित भारतीय राजदुतावासका मिसन उपप्रमुख प्रसन्न श्रीवास्तव तथा एलआइसीका सीईओ एलपी दास हुनुहुन्थ्यो।
दुईदिने कार्यक्रमको पहिलो दिन होटल हिमालयका दुई हलमा एकैसाथ १८ सत्र भएका थिए । स्वागत मन्तव्य राख्दै कलिंग साहित्य महोत्सव काठमाडौँकी निर्देशक रन्जना निरौलाले कार्यक्रमको सफल आयोजना गर्न सहयोग गर्ने सबैलाई धन्यवाद व्यक्त गर्नुभयो।
त्यस्तै, कार्यक्रमका बारे बोल्दै कलिंग साहित्य महोत्सवका संस्थापक रश्मि रंजन परिदाले महोत्सवले नेपाल–भारत साहित्यिक ऐतिहासिक सम्बन्ध र दुई देशबीचको सभ्यताको सम्बन्धलाई सुमधुर बनाउन तथा कला, संस्कृति र साहित्यको प्रवद्र्धन र विश्वव्यापीकरणमा टेवा पुग्ने विश्वास लिएको जानकारी दिनुभयो ।
नेपालमा पहिलो पटक शुरु गरिएको यो महोत्सवको यात्रा निरन्तर हुने र नेपाल र भारतको सुमधुर सम्बधलाई अझ प्रगाढ बनाउन मद्दत पुर्याउने विश्वास गर्नुभयो। कार्यक्रममा समाजसेवी ज्योत्सना साउद, आख्यानकार माया ठकुरी, वरिष्ठ पत्रकार तथा लेखक कनकमणि दिक्षित, कवि तुलसी दिवस, प्रमुख अतिथि डा जगमोहन गुरुङ, भारतीय कवि अशोक वाजपेयी र एल आइ सी सीईओ एलपी दासले संक्षिप्त मन्तव्य व्यक्त गर्नुभयो।
वक्ताहरुले कार्यक्रमको सफल समपन्नाताका लागि शुभकामना व्यक्त गर्नुभयो। नेपाल र भारतको धार्मिक, सांस्कृतिक, साहित्यिक तथा भौगोलिक सम्बन्धलाई यो महोत्सवले अझै बलियो बनाउने धारणा व्यक्त गर्नुभयो। साथै यसले दुवै देशको कला साहित्यलाई जगेर्ना गर्न मद्दत पुर्याउने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो।
कार्यक्रममा यो वर्षदेखि कलिंग-काठमाडौँ यशस्वी साहित्य सम्मान प्रदान गरिने समेत जानकारी दिइयो। नेपाली साहित्यकार, शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशी तथा भारतीय लेखक अशोक वाजपेयीलाई प्रथम कलिंग-काठमाडौँ यशस्वी साहित्य सम्मान प्रदान गरिएको थियो। साथै लेखक महेश पौडेलको पुस्तक Facing a Little Volcano विमोचन गरिएको थियो।
विभिन्न बिषयवस्तुमा छलफल भएको थियो जसमा सहभागीहरुले आ–आफ्ना विचार र धारणा राखेका थिए । दिनको मुख्य आकर्षणहरू मध्य एक कार्यक्रमको विषयवस्तु भारत र नेपाल: सभ्यताको यात्रा र आत्माको खोजीमा प्यानल छलफल भएको थियो ।
प्रमुख वक्ता तुलसी दिवास, अशोक वाजपेयी र कनकमणि दीक्षितले नेपाल–भारत सम्बन्धका विविध आयाम बारेमा आफ्नो धारणा राख्नु भएको थियो। त्यसैगरी, नेवारी भाषामा कविता: समयको अनुभूति शीर्षकमा छलफल भएको थियो जसमा वक्ताहरुले नेवारी भाषा र साहित्यका बारेमा आफ्नो धारणा व्यक्त गर्नुभएको थियो।
साथै, भारत–नेपाल सभ्यता सम्बन्ध – अगाडिको बाटोको शीर्षकमा भएको छलफल सत्रका क्रममा नेपाल र भारतको सभ्यता र भविष्यका बारे विचार आदानप्रदान गरिएको थियो। “इतिहास र महिमा” तथा “भावनाको रंग” शीर्षकमा विभिन्न कविहरुले कविता वाचन गर्नुभएको थियो।
सुधा गोपलाकृष्णनको “भर्सेस फ्रम एभ्रीव्हेर एंड नोव्हेर” र डा शंकर थापाको “साहित्यिक स्थानान्तरण र ज्ञानको स्थायीत्व: नेपालको पाण्डुलिपिहरू र हिमालयमा प्राचीन भारतीय सम्पदाको विस्तार” शीर्षकको वाचन सत्र सम्पन्न भएका थिए।
अघिल्लो कथा–वर्तमान कथा, कथाको अनुहारमा समय प्रतिबिम्बित हुन्छ, नियात्रा साहित्यको उदय र विस्तार, थिएटर भित्र / थिएटर बाहिर, मैथिली संस्कृतिको रचनात्मक आयाम (मैथिली) र सभ्यताको यात्रा: कान्तिपुरदेखि काशीदेखि कलिंग र कर्नाटकसम्म शीर्षकमा विभिन्न वक्ताहरुले आफ्नो धारणा व्यक्त गर्नु भएको थियो।
छोटो कथाहरुको सत्रमा विभिन्न कथाकारहरुले आफ्नो कथा वचन गर्नुभएको यस महोत्सवको पहिलो दिनको सत्रमा हिन्दी गीतकार राजशेखर संगको कुराकानी र ह्याम्लेट कभी बम्बे नहीं गया शीर्षकमा पियुष मिश्र र स्त्यानन्द निरुपमबीचको कुराकानी पनि आजको प्रमुख आकर्षणका रुपमा रहेको थियो। पहिलो दिनको कार्यक्रम मालिनी अवस्थी र व्योमेश शुक्लाबीचको कुराकानी सत्रबाट सकिएको थियो।
सम्पादक:
लोकेन्द्र भण्डारी
समाचार संयोजक:
सुनिल आचार्य
रिपोर्टर:
अनिता बिष्ट
सरोज वोलखे