निर्माण गर्दा सिमेन्टको गुणस्तर जाँच गर्नै शीर्ष दश विधिहरू

विभिन्न आयोजनाहरुमा प्रयोग हुने सिमेन्टको प्रयोग गर्नुअघि त्यसको फिल्डमा जाँच गर्नु जरुरी छ।नेपाली बजारमा प्रयोगमा आएका सिमेन्ट यसको गुणस्तर र प्रयोगमा आम उपभोक्ता ब्यापारीहरुमा यिनिहरुको बाण्ड र पयाप्त विकल्पले गर्दा प्रयोग दुविधा हुन अस्वभाविक होइन। हाल बेला बेलामा गुणस्तरको विवाद र कारवाहीले बजार र उपभोक्ता अझै अन्योलमा देखिन्छ। निर्माण साइटहरूले पनि सिमेन्टको इन्जिनियरिङ गुणहरूको व्यापक मूल्याङ्कन प्रदान गर्न सक्दैन।

कुनै पनि निर्माण परियोजनामा सिमेन्ट चाहिन्छ। यहाँ धेरै सिद्धान्तहरू छन् जसले सिमेन्टको गुणस्तर कसरी मापन गर्ने भनेर व्याख्या गर्दछ। यद्यपि, तीमध्ये अधिकांशलाई प्रयोगशालामा सिमेन्टको गुणस्तर मापन गर्न ठूला यन्त्रहरू चाहिन्छ। तसर्थ प्रयोगमा भएको ब्यवारिक विधिहरुलाई यहाँ समेटने प्रयास गरिएको छ।

निर्माण स्थलमा सिमेन्टको परीक्षण

१. सिमेन्टको बनेको मिति

धेरै अध्ययनहरू अनुसार, सिमेन्टको बल समय संग घट्दै जान्छ। आईएस स्पेसिफिकेशनले तीन महिनाभन्दा बढी समयदेखि भण्डारण गरिएको सिमेन्टलाई पुनः परीक्षण गर्नुपर्ने बताएको छ। सामान्यतया सिमेन्ट उत्पादन भएको ९० दिन भित्र प्रयोग गर्न सिफारिस गरिन्छ।

२.लम्प चेकिङ

सिमेन्टको बोरा भित्र चिस्यानले गाँठो डल्ला बनाउँछ। वायुमण्डलीय आर्द्रताको उपस्थितिमा, सिमेन्टले हाइड्रेसन भनिने रासायनिक प्रतिक्रियाबाट विग्रन्छ। सिमेन्टलाई ओसिलोले प्रभाव पर्ने हुनाले संवेदनशील छ। पानीले हाइड्रेटेड हुने बित्तिकै सिमेन्ट बेकार हुन्छ।
सिमेन्टमा गाँठो हुनु भनेको ओसिलो भएको सङ्केत हो । त्यसैले साना र कडा गाँठहरू भएका सिमेन्टका झोलाहरूबाट बच्न सिफारिस गरिन्छ। सिमेन्ट लम्पहरूको सेटले सिमेन्ट सेट गरिएको संकेत गर्दछ।

३. रबिङ्ग टेस्ट

आफ्नो औंलाहरूमा एक चुटजति सिमेन्ट लिएर छामेर, यो चिल्लो महसुस भयो भने पनि गुणस्तरमा नै हो भन्ने मानिन्छ। यदि नराम्रो छ भने अनावश्यक मिश्रण हुन सक्छ।

४. हात जाँच

आफ्नो हात सिमेन्टको झोला भित्र राख्नुहोस्। यदि तपाईलाई चिसो महसुस हुन्छ बा हुदैन। तसर्थ, यसबाट सिमेन्टको झोलाले कुनै हाइड्रेसन प्रतिक्रियाबाट गुज्रिरहेको छैन भन्ने बुझाउँछ।

५. गन्ध परीक्षण

तपाईंले एक चुटकी सिमेन्टको गन्ध सुँघ्न सक्नुहुन्छ, र यदि यसले माटोको गन्ध दिन्छ भने, यसले यो सङ्केत गर्छ कि यसमा ठूलो मात्रामा माटो र बेकामको छ।

६. फ्लोटिंग टेस्ट

एक मुठ्ठी पानीमा फ्याँकेर सिमेन्टको गुणस्तर परीक्षण गर्न सकिन्छ। राम्रो गुणस्तरको सिमेन्ट डुब्छ तर तैरने गर्दैन।

७. सिमेन्टको रङ

सिमेन्टको रंगको लागि एकरूपता आवश्यक छ। सिमेन्टमा हल्का हरियो छायाको साथ खैरो टोन हुनुपर्छ। सिमेन्टको रङले माटो वा चूना धेरै छ कि भनेर संकेत गर्छ।

८. शक्ति परीक्षण

तपाईंले सिमेन्टको ब्लक बनाउनु पर्छ जुन २५ मिमी चौडा, २५ मिमी अग्लो र २०० मिमी लामो बनाउनु पर्छ। ब्लकलाई ७ दिनसम्म पानीमा डुबाउनु पर्छ। तपाईंले ब्लकलाई सात दिन पछि १५००० मिमि टाढा पmयाक्दा वा मिल्काउदाँ बनावट ठिक छ र त्यसपछि यसमा बोझ ३४० न्युटनको राख्नुहोस्। यदि ब्लक गुणस्तरीय सिमेन्टले बनेको छ भने यसले विफलताको कुनै संकेत देखाउनु हुँदैन।

९. आकार परीक्षण

पानीमुनि पनि सेट गर्न सक्ने भएकाले सिमेन्टलाई हाइड्रोलिक सिमेन्ट पनि भनिन्छ। कडा पेस्ट बनाउन १०० ग्राम सिमेन्टमा थोरै पानी थप्नुहोस्। गिलासको प्लेटमा सिमेन्ट केक राख्नाले किनाराहरू तीखो हुनेछन्। बाल्टीलाई पानीले भर्नुहोस् र प्लेटलाई डुबाउनुहोस्।
यो अवलोकन गर्न महत्त्वपूर्ण छ कि सेटलमेन्टको समयमा आकारलाई बाधा पुर्याउनु हुँदैन। पानीले सिमेन्टको सेटिङ वा बल प्राप्त गर्ने क्षमतालाई असर गर्नु हुँदैन।

१०. विशिष्ट गुरुत्वाकर्षण

यदि सिमेन्ट तीन महिनाभन्दा बढी भण्डारण गर्ने हो भने, यसको विशिष्ट गुरुत्वाकर्षण पत्ता लगाउन महत्त्वपूर्ण छ। राम्रो सिमेन्टको विशिष्ट गुरुत्वाकर्षण ३.१-३.६ ग्राम प्रति घन सेन्टिमिटरको बीचमा हुनुपर्छ।